Avrupa’da iklim değişikliği ve yüksek sıcaklıklar sebebiyle zeytin ve zeytinyağı üretiminde gerileme yaşanırken Türkiye, almış olduğu tedbirler ve stokundaki ürünlerle yeni sezonu rekorlarla karşılamaya hazırlanıyor.
AA & Ensonhaber
Türkiye’de zeytin ağacı varlığı her geçen yıl artıyor. Son 20 yılda ülkedeki zeytin ağacı sayısı 99 milyondan 189 milyona ulaştı. Zeytin ağacı varlığındaki artış üretime de yansıdı. Ziraat ve Orman Bakanlığı verilerine nazaran, Türkiye’de zeytin üretimi 2021 senesinde ortalama 1 milyon 739 bin ton iken geçen yıl yüzde 71 artışla 2 milyon 977 bin tona ulaştı.
Sofralık zeytin üretimi 2021’de ortalama 556 bin ton iken 2022’de yüzde 32 artışla 736 bin tona, zeytinyağı üretimi de aynı dönemler itibarıyla yüzde 79 artışla 236 bin tondan 422 bin tona terfi etti.
Türkiye, bu rakamlarla sofralık zeytin üretiminde dünya lideri olurken zeytinyağı üretiminde de İspanya’nın peşinden ikinci sıraya yerleşti. Son dönemde iklim değişikliği ve aşırı sıcaklıkların etkisiyle İspanya başta olmak suretiyle Avrupa’da zeytin ve zeytinyağı üretiminde ciddi gerilemeler görülmeye başlandı. Pazarda gözler, son dönemde üstün dereceli üretime ulaşan Türkiye’ye çevrildi.
Avrupa’daki durumun aksine Türkiye’de sektör temsilcileri, üretim ve ihracatta yeni rekorlara odaklandı. Tecim Bakanlığının son dönemde zeytinyağı ihracatına yönelik almış olduğu tedbirlerle mesele yaşanmadan sezonun geçirileceği ve katma kıymetli üretimin artırılacağı öngörülüyor.
“Dış pazara da kafi gelecek kadar üstün dereceli üretimle piyasada yer alacağız”
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Mustafa Tan, Türkiye’de geçen yıl 422 bin ton zeytinyağı üretildiğini, yeni sezonun ise ekim ayında başlayacağını söylemiş oldu.
2021 yılından geçen sezona 30 bin tonu aşkın zeytinyağı stoku devrolduğunu belirten Tan, şu şekilde konuştu:
Devirle beraber zeytinyağı stokumuz toplam 450 bin tonu buldu. Geçen yıl 135 bin ton ihracat yapılmış oldu ve böylece iç tüketim için 315 bin ton zeytinyağı kaldı. Türkiye’nin yapmış olduğu iç tüketim senelik averaj 2 kiloyu geçmiyor. Bu da 155 bin ton yığın devredeceğimiz anlamına geliyor. Afrin’den gelen yağ da eklenince 180 bin ton civarında gelecek yıla yığın devretmemiz öngörülüyor. Geçen yıl ülkemiz 422 bin ton zeytinyağı üretimi yapmıştı, bu yıl rakamın yüzde 40’ını bile üretsek, bundan önceki sezondan devirle birlikte 380 bin ton yağ stoku oluşur. Biz önümüzdeki sürem, hem iç hem de dış pazara kafi gelecek kadar üstün dereceli üretimle piyasada yer alacağız.
“Tarihimizde ilk kez zeytinyağı ihracatında 1 milyar dolara gidiyoruz”
Hükümetin dökme zeytinyağı ihracatına yönelik ilave tedbirlerine de değinen Tan, “Alınan karar, gelecekte dökme zeytinyağı yerine ambalajlı ve markalı zeytinyağı ihracatını artıracaktır.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
Katma kıymeti yüksek ihracatı başından beri savunduklarını vurgulayan Tan, şu ifadeleri kullandı:
Yılda 60 bin ton üretim meydana getiren ve bunun bir tek 20 bin tonunu ambalajlı şekilde satabilen bir işletmeniz var ise aradaki 40 bin tonu mecburen dökme şeklinde satmanız gerekiyor. İspanya, İtalya, Yunanistan da ellerinde fazla mal olunca bunu dökme şeklinde satıyor. Türkiye doğal ki ambalajlı ve markalı satış yapmalı fakat zorunlu kalındığında dökme de satılabilmeli. İhracat bizlere döviz getiriyor. Şu anda tarihimizde ilk kez zeytinyağı ihracatında 1 milyar dolara gidiyoruz. İspanya ve İtalya’da zeytinyağı olmadığı ve fiyatların yükseleceği belli. Özgür iktisat koşullarında fiyat yükseliyor. Bunun da bir borsası var, fiyat borsada oluşuyor fakat biz bundan sonrasında bu tür önlemlerin sürem başlangıcında bilançolar ortaya çıkınca, sektör temsilcilerinin katılımıyla meydana getirilen bir görüşmede belirlenmesini bekliyoruz.
“Sezonu rahat geçiririz”
Ziraat Satış Kooperatifleri Birlikleri (TARİŞ) Genel Müdürü Güngör Şarman da Türkiye’nin bu yıl fazlaca iyi seviyede üretim miktarına ulaştığını belirterek şunları kaydetti:
Gelecek yıl üretimin bu yıldan birazcık daha azca olması planlanıyor fakat vatanımızda zeytin üretiminde sıkıntıya yol açacak miktar söz mevzusu değil. Bu yıldan devredecek stoklar da hesaba katıldığında sezonu rahat geçiririz.
